Z dziejów Nietążkowa 17 lutego 2014

We wspomnianym już 1391 roku była własnością Piotra z Urbanowa, ale kilka działów wsi należało do Piotra Siberlicha i jego siostry Kachny Falkenhanowej, po których miejscowość przeszła w 1403 roku w ręce Mikołaja Pradla Junoszyca. Po nim od 1412 roku Nietążkowem władał Henryk de Opol z Opalenia. Od 1443 roku właścicielami Nietążkowa zostają Jan, Piotr i Wojciech Bnińscy, którzy przyjęli nazwisko Śmigielskich. W 1470 roku właścicielem Nietążkowa był Mikołaj Śmigielski, a po nim jego syn Jan (1494-1506) i wnukowie Andrzej, Stanisław i Wojciech (1508-1556). Kolejny właściciel Nietążkowa to Rafał III Leszczyński i jego syn Wacław, a dalej arianin Stanisław Cykowski, który w 1604 roku sprzedaje wieś Pawłowi Arciszewskiemu. Za 50 tysięcy zł Nietążkowo nabywa Helena z Zakrzewskich Arciszewska, matka słynnego później Krzysztofa. Następnie kupuje wieś Adam Olbracht Przyjemski, a w 1625 roku Jan Miaskowski. Kolejni właściciele to Rafał VII Leszczyński i jego syn: Bogusław I (1651-59), wnuk Rafał i prawnuk Stanisław Leszczyński, król Polski, który sprzedał Nietążkowo Aleksandrowi Sułkowskiemu. Po nim w 1764 roku właścicielem zostaje Stanisław Chłapowski, a po nim jego syn Ludwik (1780-1820). Z uwagi na istniejące w tych czasach działy własności było sprawą często spotykaną, że dana miejscowość była w rękach kilku właścicieli i dlatego z innego źródła dowiadujemy się, że w 1464 roku jako właścicielka Nietążkowa występuje Helena, żona Hinczki z Ujazdu. W 1488 roku Nietążkowo należało do Dobiesława z Kocing, który sprzedał je w 1489 roku Janowi Wąbiewskiemu, ten z kolei w 1491 Tomaszowi Biczyńskiemu, a ten Andrzejowi z Szamotuł. W XIX wieku Nietążkowo stanowi własność Lehmanów, a po nich księżnej Acerenza Pignatelli i kolejno książąt kurlandzkich Bironów. Od 1882 roku ostatnim właścicielem jest Gustaw Biron. W 1903 roku Nietążkowo przechodzi we władanie Pruskiej Komisji Kolonizacyjnej.

W Nietążkowie znajduje się położony w parku krajobrazowym, pochodzący z początku XX wieku dwór, wzniesiony na fundamencie starszego budynku. Warto zwrócić uwagę na dwa obeliski pochodzące z ok. 1800 roku. W latach 1937-39 działała tu Szkoła Gospodarcza dla Włościanek oraz Uniwersytet Ludowy im. Jana Kasprowicza. W 1580 roku wieś miała 4 łany, 2 zagrodników, 2 kolonistów oraz owczarza z 24 owcami . W 1885 roku było tam 27 domów i 255 mieszkańców, w tym 147 ewangelików i 108 katolików. Wśród mieszkańców było 74 analfabetów. W folwarku natomiast było 12 domów i 146 mieszkańców. W 1921 roku w Nietążkowie były 64 domy i 433 mieszkańców, a 9.12.1931 roku - 66 domów i 412 mieszkańców. Jako ciekawostkę można także podać, że źródła historyczne informują, iż w 1769 roku 300 konfederatów pod wodzą płk. Gogolewskiego zadało w Nietążkowie straty wojsku moskiewskiemu i wzięło do niewoli Kozaka z chorągwią.

Jan Pawicki

Śmigiel, Miasto Wiatraków
Śmigiel Travel
Centrum Kultury w Śmiglu