Kościół filialny pw. Św. Wita w Śmiglu 17 lutego 2014

Najstarszym spośród nich jest kościół p.w. św. Wita. Najprawdopodobniej drewniany, został zbudowany w XII lub XIII wieku na wzniesieniu, które zwano Górą Witową. Parafia koszanowska, w której znajdował się kościół obejmowała wówczas 8 wsi. W 1404 roku znany tam był proboszcz Jan. Wkrótce po nadaniu w 1415 roku lokacyjnego dla miasta Koszanowa, którego przysiółkiem był Śmigiel i wybudowaniu tam w 1439 roku kościoła, kościół św. Wita utracił prawa parafii na rzecz tego nowego. Nie są znane przyczyny budowy w 1610 roku nowej drewnianej kaplicy p.w. św. Wita. Przypuszczać należy, że wymagał tego stan wiekowej świątyni. Istniejący obecnie kościół został zbudowany w 1769 roku. Wielokrotnie był restaurowany, m.in. w: 1908 roku, 1963, 1973-76 i 1997.

Kościół zbudowany jest na planie krzyża łacińskiego. Jest orientowany, konstrukcji szkieletowej, na podmurówce z kamieni i cegły. Od strony zachodniej znajduje się kwadratowa wieża konstrukcji słupowej, oszalowana z hełmem cebulastym, latarnią i iglicą. Dwuspadowe dachy pokryte są łupkiem, a w przybudówkach mają ścięty naczółek. Jednonawowe wnętrze nakrywa strop kratownicowy z listwami. Chór muzyczny, na który prowadzą drewniane schody wspiera się na dwóch słupach z kapilarami zdobionymi rozetą i balustradą z fryzem arkadowym. Okna są pojedyncze, wielokwaterowe z gomułkami w drewnianych ramach. Nawy przylegają od płd. i płn. zakrystia i kaplica (nie wiem o co tu chodzi). Niezwykle cennym zabytkiem znajdującym się w kościele jest ołtarz główny w formie tryptyku, pochodzący z 1506 roku, w obramowaniu z 1645 roku. W polu środkowym przedstawione jest Wniebowzięcie NMP, po bokach płaskorzeźby Nawiedzenia i Pokłonu Trzech Króli, a z prawej strony Zwiastowania i Bożego Narodzenia. W zwieńczeniu znajduje się rzeźba przedstawiająca męczeństwo śś. Wita, Modesta i Krescensjusza. W kościele jest drugi ołtarz pochodzący z 1645 roku, wczesnobarokowy z Pietą w polu środkowym, zwieńczony rzeźbą św. Anny z NMP, z około 1506 roku.

Nieocenioną stratę poniesiono w 1976 roku, kiedy skradziono umieszczoną w predelli tego ołtarza rzeźbę Chrystusa w grobie. Przy kościele znajduje się nadal użytkowany cmentarz, funkcjonujący od początków istnienia kościoła, powiększony w 1939 roku. Warto zwrócić uwagę na znajdujące się tam groby wielu znakomitych mieszkańców parafii śmigielskiej, powstańców wielkopolskich, ofiar II wojny światowej, a także pochodzący z 1830 roku grób i pomnik rodzinny Trąmpczyńskich z niezwykle ciekawą inskrypcją, adresowaną do żony.

Jan Pawicki

WŚ 9/2013