Tadeusz Konopiński - profesor z Wonieścia 04 lutego 2019

Niewiele wiemy o jego dzieciństwie, ale możemy przypuszczać, że w otoczeniu pięknej przyrody i nad wodami wielkiego jeziora spędził je szczęśliwie. Był zdolnym dzieckiem, po ukończeniu szkoły powszechnej w Wonieściu wyjechał kształcić się do w głąb Niemiec. Szkołę średnią ukończył w Heidelbergu, gdzie należał do tajnego Stowarzyszenia im. Tomasza Zana. Była to młodzieżowa organizacja niepodległościowa działająca w Wielkopolsce i trochę później obejmując cały obszar zaboru pruskiego oraz pruski Śląsk. Powstała na gruncie tajnych stowarzyszeń uczniowskich, będącą wyrazem buntu młodzieży polskiej przeciw germanizacji i cenzurze kultury polskiej, towarzystwo wzorowało się na ideach filomatów. W roku 1913 Konopiński rozpoczął studia rolnicze na pruskim Uniwersytecie Wrocławskim. Niestety już w następnym roku wybucha wojna. Został zmobilizowany do wojska niemieckiego i wysłany na front I wojny światowej. Pod koniec 1918 roku, wykorzystując upadek dyscypliny w wojsku pruskim, przedostał się w rodzinne strony i wziął udział w powstaniu wielkopolskim. Po zakończeniu I wojny światowej, od roku 1919 kontynuował studia rolnicze na Wydziale Rolniczo-Leśnym polskiego już Uniwersytetu Poznańskiego. Po uzyskaniu dyplomu rozpoczął pracę zawodową i jednocześnie doktoryzował się. W roku 1921 uzyskał stopień doktora nauk rolniczych, a w 1925 na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie otrzymał „Venialegendi” – prawo wykładania na wyższych uczelniach – z zakresu hodowli szczegółowej zwierząt domowych. Na uczelni we Lwowie w roku 1927 habilitował się i od roku 1928 jako docent, a od r. 1934 jako profesor tytularny wykładał hodowlę szczegółową zwierząt domowych. Od roku 1925 prowadził wykłady z hodowli bydła na uniwersytecie w Poznaniu, a w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej także w niemieckim wówczas Wrocławiu i Berlinie. Profesor był pierwszym założycielem Przeglądu Hodowlanego, gdzie pełnił funkcję redaktora naczelnego. Miesięcznik ten do tej pory jest wydawany przez Polskie Towarzystwo Zootechniczne w Warszawie. W 1924 r. w Poznaniu Tadeusz zawarł związek małżeński ze Stefanią Jasiecką. Miał dwie córki, Marię i Joannę. Dwudziestolecie międzywojenne to szczególny okres w życiu profesora. Pełniąc funkcję Dyrektora Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu (od 1921 r. do 1939 r.) dał się poznać nie tylko jako uzdrowiciel i krzewiciel polskiego rolnictwa, ale również jako wyjątkowo uzdolniony organizator części rolniczej Pierwszej Powszechnej Wystawy Krajowej zorganizowanej w Poznaniu w 1929 r. Wystawa odniosła wielki sukces krajowy i międzynarodowy. Dzieło profesora i polskich rolników podziwiał cały świat, a wśród nich przedstawiciele rządów, a nawet głowy koronowane. Była to jedna z największych tego typu wystaw w Europie. Upór i sukcesywne dążenie do obranego celu, zdolności wizjonerskie, bogata wiedza teoretyczna i praktyczna profesora Tadeusza Konopińskiego zostały dostrzeżone poza granicami Polski. W 1939 r. Belgowie powołali go na stanowisko dyrektora Międzynarodowej Wystawy Rolniczej w Liegé. Pomimo że był to rok wybuchu II wojny światowej, wystawa ta odniosła wielki sukces międzynarodowy. Profesor Konopiński miał niezwykły talent współpracowania z ludźmi, a jego autorytet wśród rolników był niepodważalny. Tadeusz w roku 1936 kupił w Panience koło Jarocina gospodarstwo i prowadził tam wzorcową hodowlę bydła. Po wybuchu II wojny światowej ukrywał się i następnie przedostał do Generalnej Guberni, gdzie pracował w Jędrzejowie w Izbie Rolniczej, a od 1942 był współorganizatorem i wykładowcą w Kielcach Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Zaangażował się w pracę konspiracyjną m.in. kolportował prasę podziemną „z pewnego źródła” podtrzymującą nadzieję na bliski koniec zwycięskiej dla nas wojny. Żona Stefania z córkami wysiedlona została z Panienki po wybuchu wojny, a 9 grudnia 1939 wywieziona w okolice Opoczna. Tam wydzierżawiła majątek Słowik i dzięki temu mogła zaopatrywać w żywność oddziały partyzanckie. W działania partyzanckie włączyły się obie córki profesora. Po zakończeniu II wojny światowej Tadeusz Konopiński przybył do zrujnowanego, polskiego już Wrocławia, gdzie aktywnie włączył się w organizowanie Wydziału Rolnego na Uniwersytecie i Politechnice. Objął kierownictwo katedry Hodowli Szczegółowej Zwierząt i został pierwszym dziekanem Wydziału Rolnego. W roku 1945 otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. Zainicjował powołanie Wydziału Zootechnicznego i był pierwszym jego dziekanem a w latach 1957 – 1963 – dyrektorem Instytutu Zootechniki. Zasiadał w wielu komisjach i komitetach. Był członkiem Polskiej Akademii Nauk. W wielu kręgach uważany jest za twórcę szkoły naukowej hodowli zwierząt gospodarskich. Napisane przez niego podręczniki i prace naukowe do tej pory nie straciły na aktualności i atrakcyjności. Niektóre z opracowań profesora nie zostały dopuszczone do druku ze względu na cenzurę. Dla ówczesnych władz profesor Konopiński był osobą niepewną politycznie. Dorobek naukowy profesora to ok. 150 prac naukowych oraz kilka podręczników akademickich, z których „Hodowla zwierząt” (1931) w okresie powojennym doczekała się wielu wydań. Tadeusz Konopiński zmarł 6 października 1965 we Wrocławiu. Pochowany został na cmentarzu św. Wawrzyńca przy ul. O. Bujwida. W roku 1982 uczczono pamięć profesora w miejscu jego urodzenia, odsłaniając na szkole w Wonieściu tablicę pamiątkową poświęconą jego pamięci. Myślę, że warto odwiedzając Wonieść przejść się do starej szkoły i wspomnieć niezwykłą, barwną postać profesora Tadeusza Konopińskiego, jednego z głównych twórców nowoczesnego rolnictwa w Polsce.

Piotr Filipowicz

WS 3/2018